Chắc hẳn nhiều người đã nghe từ lâu về các cô đồng thế nhưng thực chất hầu đồng là gì không phải ai cũng đang hiểu đúng. Để gìn giữ phát huy đúng bản sắc hình thức văn hóa tín ngưỡng độc đáo này, mọi người cần phải tìm hiểu cụ thể và phân biệt nó với các hình thức biến tướng gây lũng đoạn hiện nay.
Đi vào chi tiết tìm hiểu hầu đồng là gì?
Hầu đồng là gì (cúng hầu đồng) là một nghi lễ quan trọng nằm trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Mẫu Tứ phủ, thờ Đức Thánh Trần,… Người ta quan niệm rằng phương thức mở ra sự giao tiếp tương thông giữa thần linh với con người thông qua việc nhập hồn vào thể xác các vị đồng.
Tuy nhiên mục đích không phải mê hoặc, gây hoang mang lòng dân mà là để trấn yểm trừ tà, phù hộ và ban lộc cho con nhang đệ tử, chữa lành bệnh tật…
Những người được thần nhập vào lúc hầu gọi là Thanh Đồng, có thể là cậu đồng hoặc cô đồng (nam hay nữ) đều được. Những người này bình thường cũng có tính cách khá khác thường, nhạy cảm, đặc biệt là nam thì có thiên hướng “ái nữ”, bởi thế người ta mới có câu ví là tính “đồng bóng”, “đồng cô” là từ đây mà ra.
Ý nghĩa cụ thể, rõ ràng của việc hầu đồng là gì?
Hầu đồng được coi là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa giúp cho con người ta nhìn nhận lại bản thân, soi chiếu mình để chính sửa hoàn thiện, đi đến con người hoàn hảo và tiến bộ vượt bậc. Con người ai sống trên đời cũng có những sai lầm, nhưng nếu viết sửa đổi và trở nên tốt đẹp thì đều là điều đáng quý. Đây chính là ý nghĩa sâu xa nhất ẩn chứa bên trong.
Người tin vào tôn giáo và sửa mình hướng đến tôn giáo thông thường sẽ dễ nhìn thấy được đường đi cho tương lai, nơi nương tựa tâm linh và đức tin. Bởi thế họ sẽ hướng đến sự thiện lương tốt lành, trở thành cá nhân sống có tâm, có ích hơn rất nhiều.
Bởi thế, hầu đồng là gì không chỉ đơn thuần và nông cạn, mà ẩn chứa trong đó rất nhiều ý nghĩa. Hoạt động này giúp cho con người chuyển hóa tâm tính và nhận thức, trở nên thông tuệ, chín chắn, an yên hơn rất nhiều. Từ đây họ biết mang tới những đóng góp tốt đẹp cho người thân và hết thảy mọi người xung quanh mình.
Tác dụng hầu đồng với các đối tượng khác nhau
Việc này không đơn giản là hình thức tín ngưỡng theo sở thích, mà nó đem đến nhiều tác dụng sâu rộng trong các mặt đời sống.
Tác dụng đối với xã hội của hầu đồng là gì?
Hầu đồng theo hình thức thờ mẫu và thờ thánh (tương đương là trời và đất) là những yếu tố thiêng liêng. Con người qua đây thấu hiểu hơn những yếu tố này để nâng cao ý thức bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ đất nước, biển trời. Từ đó cũng đem đến cho mỗi người lời răn dạy uống nước nhớ nguồn, cùng đóng góp cho một xã hội yên bình, ổn định.
Tác dụng của hầu đồng đối với thanh đồng
Cô đồng, cậu đồng không phải ngẫu nhiên mà có hình thức xinh đẹp và tính khí nhạy cảm khác thường, họ sở hữu nguồn năng lượng khác biệt và sự kết nối chặt chẽ với thánh và mẫu. Mỗi lần lên đồng xong giúp cho họ lấy lại được sự cân bằng và nguồn năng lượng trong cuộc sống, hướng tới cái chân – thiện – mỹ và một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tác dụng đối với người tham dự và gia tiên gia đình
Người tham dự những buổi hầu sẽ thỏa mãn sự thăng hoa và củng cố niềm tin vào thần thánh, vào việc ăn ở đức độ hiền hòa. Họ sẽ ra sức cải thiện lối sống tốt đời đẹp đạo, làm việc thiện, giúp người yếu kém, xây dựng cuộc sống tốt đẹp cả mặt thực tế và mặt tinh thần tín ngưỡng.
Không chỉ đồng nhân, các con nhang tham gia buổi hầu thánh mới nhận được lợi lộc, phúc phần mà kể cả gia tiên, con cháu của họ cũng sẽ nhận được nhiều sự hoan hỷ, may mắn. Bởi thế nên trước nay gia đình nào có người đi hầu thánh đều được trợ độ, giúp sức rất nhiều, công việc ăn nên làm ra, sức khỏe an khang, đời sống thoải mái an lạc.
Người như thế nào mới có thể hầu đồng được?
Hiện nay, thực tế thì vẫn chưa thể lý giải được hoàn toàn chính xác điều này. Tuy nhiên người ta cho rằng những người có thể lên đồng phải dựa vào “căn số” tương hợp, hoặc là do di truyền từ đời trước, hoặc do thần kinh yếu. Thông thường nếu như có căn số mà chưa trình thánh thì có thể khiến cho người đó bị ảnh hưởng sức khỏe, ốm yếu bệnh tật, khoa học cũng không thể chứng minh được những điều thuộc về yếu tố tôn giáo và tâm linh như vậy.
Muốn cho khỏe mạnh và khôi phục công việc, cuộc sống thì chỉ có thể đi hầu mới có thể thông thuận được. Nếu như đã hầu đồng thì phải sắp xếp thời gian để tham gia thường xuyên theo lịch như tháng tám, tháng ba.
Giải đáp hầu đồng và phật giáo có liên quan hay không?
Không ít người vẫn thắc mắc không biết hầu đồng là gì và có phải lễ nghi trong phật giáo hay không, câu trả lời chắc chắn ở đây là không phải. Thực chất nó là lễ nghi tôn giáo theo trường phái thờ Mẫu Tam phủ, thờ mẫu Tứ phủ và thờ Đức Thánh Trần… còn phật giáo là theo trường phái thờ Phật.
Rõ ràng không hề liên quan chồng chéo gì ở đây. Địa điểm thờ mẫu và thánh người ta gọi là Mẫu Thượng Thiên (Mẫu Đệ Nhất), Mẫu Thượng Ngàn (Mẫu Đệ Nhị), Mẫu Thoải (Mẫu Đệ Tam, Thuỷ cung Thánh Mẫu).
Cụ thể tiến trình nghi thức lên đồng là gì?
Phần tiếp theo đây sẽ đưa đến cho bạn tiến trình diễn ra lễ hầu đầy đủ và chi tiết. Cụ thể sẽ gồm các bước chính xác như thế nào?
Lễ vật bắt buộc cần chuẩn bị trước khi diễn ra
Đầu tiên về phần chuẩn bị lễ vật thì phải có đồ cúng bình thường (xôi, thịt, hoa quả, rượu thuốc, cau trầu, vàng mã…) được bày lên một kỷ tháp chữ nhật, chính giữa đặt đũa bạc, chén và đĩa, cốc. Còn có cả một chiếc gương được phủ khăn thêu và bốn mâm lễ Tứ Phủ.
Ngoài lễ vật, cô cậu đồng phải chuẩn bị thêm dàn nhạc đi kèm, trang phục hầu đồng, khăn đỏ che mặt, khăn tấu hương, thắt lưng màu, và 5 chiếc áo dài màu sắc khác nhau.
Những việc cần làm khi hầu đồng là gì?
Trong mỗi buổi hầu thường những cô đồng, cậu đồng được “thánh” nhập vào sẽ làm theo chỉ dẫn của các thần thánh, hát múa theo dàn nhạc và ban phát lộc cho người tham gia. Cụ thể đầu tiên, thanh đồng phải thay lễ phục riêng tương ứng với màu sắc của từng giá khác nhau.
Sau đó dâng hương hành lễ lên mẫu và thánh nhằm mục đích xua đuổi tà ma. Tiếp đến là làm lễ thánh giáng để thánh nhập vào người, rồi múa đồng và hành động theo cách thức được thánh chỉ định.
Ở phần này, thanh đồng sẽ múa lên đồng, sau đó thay mặt các thánh thưởng tiền cho những người đánh đàn và cho những người ngồi dự xung quanh nghe thánh phán truyền. Cuối cùng để kết thúc, thánh sẽ thăng ra khỏi cô đồng, cậu đồng và như vậy là kết thúc một giá đồng.
Hầu đồng liệu có phải là mê tín dị đoan hay không?
Là một hình thức tâm linh, tín ngưỡng tốt đẹp lưu truyền bao đời từ xưa đến nay, tuy nhiên hiện tại có nhiều hình thức biến tướng, cộng thêm việc hiểu biết không sâu sắc khiến nhiều người nhầm tưởng đây là một loại hình mê tín dị đoan. Thông tin dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ về nhận định này.
Tìm hiểu về khái niệm mê tín dị đoan
Mê tín dị đoan được biết đến là một hình thức mê hoặc người khác, sử dụng những sự việc mang yếu tố tâm linh, khó nhận biết để lèo lái sang chiều hướng xấu, tác động tới người khác trong tâm lý và nhận thức. Chẳng hạn những hình thức được pháp luật quy định là mê tín dị đoan như:
- Việc làm phép cúng khấn trừ tà trừ ma, phù phép để chữa bệnh. Đây là một hoạt động vô căn cứ và phản khoa học, gây tổn hại sức khỏe người khác cần phải bị bài trừ.
- Lên đồng phán truyền sai sự thật, tổ chức xem bói, xin quẻ, phù chú, yểm bùa… và những hình thức mê tín dị đoan có bản chất tương tự.
Như vậy, pháp luật Việt Nam chỉ cấm việc lên đồng phán thánh chứ không cấm cản văn hóa hầu đồng tại nước ta. Bằng chứng là những buổi hầu công khai tại các đền mẫu, đền thánh… vẫn được diễn ra thường xuyên, dưới sự giám sát của pháp luật, nhằm tuân thủ luật lệ và quy định nước nhà.
Hầu đồng được khẳng định không phải mê tín dị đoan
Từ những phân tích ở trên, có thể thấy rằng việc lên đồng thay thánh phán truyền chính là hành vi mê tín dị đoan. Tuy nhiên lên đồng phán truyền và việc hầu đồng lại không phải là hoạt động đồng nhất, có thể thấy rằng đây là hai hoạt động riêng biệt và bản chất thì khác nhau. Cho nên hiện tại, đây được coi là di sản cần bảo tồn còn Lên đồng lại được xem là hình thức mê tín cần phải được loại bỏ.
- Hầu đồng: là hoạt động tín ngưỡng dân gian có từ lâu đời, và được xem như một nét đẹp của văn hóa truyền thống đất Việt. Theo nhiều tài liệu báo chí chính thống đăng tải, hoạt động hầu đồng cũng được Nhà nước công nhận là một văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, cần được bảo tồn. Các cơ quan đoàn thể cũng đang thu thập hồ sơ, thông tin để gửi UNESCO công nhận di sản văn hóa nhân loại này.
- Lên đồng: được xem là hoạt động giả thần thánh nhập vào con người, từ đó chiếm lòng tin của người khác đề tuyên truyền, đưa ra những điều không đúng sự thật nhằm gây hoang mang, thiệt hại cho mọi người. Bởi thế việc lợi dụng lễ hầu đồng để lên đồng là một hành vi lừa đảo, mê tín dị đoan cần phải được bài trừ.
Kết luận
Bản chất hầu đồng là gì đã được trình bày hết sức chi tiết qua bài viết này. Đây là một văn hóa tín ngưỡng độc đáo và hoàn toàn hợp pháp, tốt đẹp của dân tộc ta. Tuy nhiên mọi người cần đề phòng những hình thức biến tướng trái pháp luật, để từ đó giữ gìn sự trong sáng và ý nghĩa của việc hầu đồng.
Recent Comments